Urithi 'mbaya' ulioachwa na Rodrigo Duterte

Fuvu la kichwa lilizunguka kuelekea miguu yangu.

Fuvu la kichwa lilizunguka kuelekea miguu yangu.

Ingewakumba wakufunzi wangu ikiwa haingezuiwa na zipu ya begi la mwili ambalo lilikuwa limetupwa ndani.

Kando yangu, Gemma Baran, 44, alitazama kwa hofu huku mifupa mingi ya mumewe ikipakiwa kwenye begi.

Gemma alikuwa amemzika Patricio Baran hapa miaka mitano iliyopita, lakini hakuweza tena kumudu kodi ya viwanja vya makaburi: Katika mji wa Manila, maskini mara nyingi hulala kwenye makaburi yaliyoharibiwa, yaliyogharimu kiasi cha dola za Marekani 200.

Lakini hivi majuzi alipewa kaburi tofauti la Patricio - hili bila malipo - na programu ya kanisa la mtaa.

Mpango huo, "paghilom" (au uponyaji), unaunga mkono familia za wale waliopoteza maisha katika vita dhidi ya madawa ya kulevya ambayo yameifanya Ufilipino kuwa vichwa vya habari duniani katika miaka ya hivi karibuni.

Inasaidia familia za wale ambao wameuawa katika vita vikali dhidi ya dawa za kulevya ambavyo vimeingiza Ufilipino katika vichwa vya habari vya kimataifa katika miaka ya hivi karibuni.

Patricio, mlinzi wa usalama mwenye umri wa miaka 47, aliuawa kwa kupigwa risasi tarehe 9 Julai 2017.

Alikuwa ametoweka siku moja kabla.

Jirani alisikia risasi tatu lakini hakuwaona washambuliaji.

Polisi wanasema mwili wa Patricio ulipatikana karibu na bunduki na ishara iliyosomeka: ‘’mbakaji’’.

Lakini familia ya Patricio inakataa hili, ikisema hajawahi kuuza au kutumia dawa za kulevya.

Gemma anasema alikuwa amejiingiza katika mzozo wa ardhi wiki chache kabla ya kifo chake.

Hata anashuku kuwa aliuawa kuhusiana na hilo, lakini anaogopa kupingana na polisi hadharani.

Gemma anasema tangu Patricio auawe, amekuwa akihangaika kulipa kodi na kuwahudumia watoto wake watatu.

Anasafisha nyumba ili kujipatia riziki na pia anategemea msaada wa chakula kutoka kwa kanisa lake: ‘’Ninateseka sana. Sijui niwafanyie nini watoto wangu.’’

Anasema watoto wake pia ndio sababu ya yeye kutoshinikiza kufanyika uchunguzi kuhusu kifo cha mumewe: ‘’Ninaogopa sana. Ninakaa kimya.’’

Asubuhi hiyo, Juni, Baba Flavie Villanueva alisali juu ya mabaki ya Patricio huku begi la mwili likiwa limefungwa zipu na kupelekwa sehemu nyingine ya kupumzika.

‘’Tuliamua kuanzisha mpango huu ili kusaidia familia zinazoomboleza za waathiriwa kujenga upya na kuwezesha maisha yao upya,’’ alisema Padre Villanueva, kasisi wa Kikatoliki ambaye kwa muda mrefu amekuwa akifanya kampeni dhidi ya serikali ya Rais anayeondoka Rodrigo Duterte.

‘’Amri ya Duterte ya kuua, kuua, kuua ni amri ya makusudi iliyofadhiliwa na serikali ambayo imezalisha maelfu ya wajane na mayatima. Huu ni urithi mbaya zaidi wa rais.’’

Vita vya Duterte dhidi ya dawa za kulevya

Kampeni za kikatili dhidi ya madawa ya kulevya za Mtume Nawai zina wafuasi wake.

Imepunguza idadi ya ‘’vitu viovu’’, anasema Ofelia, mama wa watoto wanne anayeishi Pinyahan, kaskazini mwa Manila, jumuiya ambayo hapo awali ilikumbwa na uhalifu mkubwa unaohusiana na madawa ya kulevya.

Mnamo 2020, wakati wa kilele cha janga hilo, watu wawili wenye bunduki waliojifunika nyuso zao walivuka vituo vya ukaguzi vya karantini na kumuua mtu anayedaiwa kutumia dawa za kulevya, anayejulikana kama Bulldog, mita 30 tu kutoka kwa nyumba ya Ofelia.

Ofelia, ambaye alimpigia kura Bw Duterte, alihuzunishwa na kifo cha Bulldog kwa sababu alimjua na kumpenda.

‘’Ni uchungu. Nafasi ya pili ingepaswa kupewa yeye kubadilika, si kitu cha ghafla.’’

Lakini pia anaunga mkono kampeni hiyo, akiongeza kuwa matumizi ya dawa za kulevya hayaonekani tena katika mtaa wake - ingawa anasema kuwa maisha yake hayakuwa bora wala mabaya tangu Bw Duterte aingie madarakani.

Duterte, ambaye ana umri wa miaka 77, alichaguliwa mnamo Juni 2016 kwa msimamo wake mkali wa kudhibiti dawa za kulevya na uhalifu.

Sera yake ya kutia saini - kile kinachojulikana kama ‘’vita dhidi ya dawa za kulevya’’ - imeshuhudia maelfu ya washukiwa wa uraibu wa dawa za kulevya na wafanyabiashara wakiuawa katika operesheni za polisi zenye utata.

Maelfu zaidi wameuawa kwa kupigwa risasi na watu wenye silaha waliojifunika nyuso wasiojulikana, ambao mara nyingi hujulikana na vyombo vya habari vya Ufilipino kama ‘’sungusungu’’

Wengi pia wanaashiria ushahidi wa kuongezeka kwa kutokujali kwa polisi kama matokeo ya vita vya dawa za kulevya - mnamo 2020, afisa wa polisi ambaye hakuwa kazini alinaswa kwenye kamera akimpiga risasi jirani yake baada ya mabishano, na kuzua hasira kubwa ya umma.

Alihukumiwa kifungo cha maisha jela.

Muda mfupi baada ya kufika Manila mnamo mwaka 2017, watu 32 wanaodaiwa kuwa wafanyabiashara wa dawa za kulevya waliuawa jioni moja katika operesheni ya polisi iliyoitwa ‘’vita vya dawa za kulevya,’’.

Familia nyingi za wahasiriwa zimesisitiza kuwa wapendwa wao hawakuwa na hatia - na mashirika ya kutetea haki za binadamu na jumuiya ya kimataifa wamepinga ghasia hizo.

Lakini Bw Duterte hajafadhaika.

Aliwahi kujigamba kuwa ‘’angefurahi kuwachinja’’ waraibu wa dawa za kulevya milioni tatu nchini Ufilipino, akilinganisha kwa uwongo kampeni yake ya kupambana na dawa za kulevya na mauaji ya Holocaust - na kuleta hukumu ya haraka kutoka kwa Ujerumani na vikundi vya Kiyahudi.

Serikali ya Bw Duterte mara kwa mara imekuwa ikiwadhalilisha waraibu na wauzaji dawa za kulevya - na wafuasi wake kwenye mitandao ya kijamii mara nyingi wamewataja kama ‘’wabakaji na wauaji’’ wanaostahili kuuawa.

Katibu wake wa mambo ya nje Teodoro Locsin Junior alizua ghadhabu ya kimataifa kwa mfululizo wa tweets zinazoashiria mauaji ya Holocaust, ikiwa ni pamoja na ile iliyosema ‘’tishio la dawa za kulevya la Ufilipino ni kubwa sana linahitaji suluhu la mwisho kama Wanazi walivyokubali’’.

Hivi majuzi nilimuuliza Bw Locsin ikiwa aliona kufanana kati ya Mauaji ya Wayahudi na mauaji ya watu wanaodaiwa kuwa waraibu wa dawa za kulevya na wafanyabiashara nchini Ufilipino.

"Hapana", lilikuwa jibu lake, lakini alikiri kwamba kulikuwa na matatizo ya kuuguliwa: "Tunajaribu kurekebisha hilo. Lakini wakati huo huo, hatutaruhusu biashara ya madawa ya kulevya kuchukua maisha yetu ya kisiasa kwa namna ambayo hatuwezi kuirejesha nyuma, na kwamba tutaishia kama Amerika ya Kati ".

Gharama ya kweli ya vita vya madawa ya kulevya haitajulikana kamwe. Mara ya kwanza, rasmi tally, ambayo pamoja alithibitisha vifo wakati wa operesheni na mauaji ya polisi na watu waliotekwa (serikali aliwaita vifo chini ya uchunguzi, au DUIs), mbio juu ya makumi ya maelfu.

Hata hivyo, serikali iliondoa kiwango cha dawa za kulevya na idadi hiyo ilishuka.

Takwimu rasmi za hivi karibuni - kuhusu idadi ya walanguzi na watumiaji wa madawa ya kulevya waliouawa kati ya Julai 2016 na Aprili mwaka huu - ni 6,248. Lakini makundi ya haki za binadamu yanaamini kuwa idadi hiyo inaweza kufikia 30,000.

Polisi wamekuwa wakisema kuwa aliua kwa kujihami tu. Hata hivyo, picha za kamera za CCTV, picha za wahanga wa tukio hilo zinaonyesha kuwa hazikuwa na uwezo, na maelezo ya mlizi yanaelekeza kwenye kitu kingine zaidi.

Nahodha wa polisi wa Manila alirekodiwa kwa siri katika makala ya mwaka 2019 inayoitwa "Maagizo ya Under kutoka kwa Rais" akisema kuwa ni maafisa waliokuwa wakifanya mauaji hayo ya kinyama.

Mkutano huo uliwahi kutokea kwa tukio la kupinga madawa ya kulevya: "Unaweza kupigwa risasi. Kumpiga risasi kwanza, kwa sababu kweli atakuelekeza bunduki yake kwako na utakufa. Sijali kuhusu haki za binadamu... Nitachukua kila kitu ". Nitakabiliwa na hizo haki za binadamu [wanasheria], si wewe ".

Shupavu

Yote haya hayajafanya mengi ya kibonyezo katika umaarufu wake: Viwango vyake vimeendelea kuwa vya juu licha ya hukumu za kimataifa na uchunguzi unaoendelea dhidi ya tuhuma za uhalifu dhidi ya binadamu unaofanywa na Mahakama ya Kimataifa ya Makosa ya Jinai.

Baadhi ya watu wamehusisha jambo hili na papa wake mkali katika nchi masikini ambapo imani ya umma katika mfumo wa mahakama imekuwa ni duni, wakati wengine wanasema kwamba Mtume Nkurunziza, licha ya kazi yake ya kisiasa kwa muda mrefu, alijidhihirisha kama mtu wa nje, tofauti na Aquino na Familia za Marpi walioitawala Ufilipino kwa miongo kadhaa.

Zaidi ya miaka, yeye mifano mwenyewe kama "adhabu" ambaye "kuvunja sheria". Maoni yake na mara nyingi ni ya chuki dhidi ya maneno yaliyochochewa na Wafilipino wa kawaida, huku baadhi ya watu wakimwongelea kama "Digong tatay Digong" au "Baba lami".

Maoni yake potofu na ya kimapenzi kuhusu ubakaji yametafsiriwa na wafuasi wake kama "mzaha tu". Lakini si utu wake wa uchochezi wala msaada wake mkubwa wa vurugu ni mpya. Mkutano huo ulifanyika katika miaka ya 1980 ambapo Ufilipino ilikuwa bado na siasa kali za vita.

Davao, mji muhimu wa kusini ambapo alikuwa meya mwaka 1988, ulikuwa katikati ya upinzani dhidi ya waasi wa kikomunisti wenye silaha ambao walikuwa wakilenga polisi, maafisa na wengine waliona kama maadui.

Sehemu kubwa ya upinzani huu - unaoitwa Alsa Masa - ulichochewa na raia wa hali ya juu na, kwa mujibu wa baadhi ya taarifa, hata kuwalazimisha kupigana na wakomunisti.

Baadhi ya wataalamu wanaamini Marekani pia ilikuwa na jukumu, kwani, mpya kutokana na kushindwa kwa gharama kubwa katika vita ya Vietnam, ilikuwa inasaidia kwa makundi ya wapiganaji dhidi ya ukomunisti duniani kote.

Aliuliza kama Marekani ilishawahi kushiriki katika kumsaidia Alsa Masa, Locsin alisema: "Kama wangekuwa, kimsingi ningetakiwa kujipiga risasi nikikwambia. Ilikuwa dunia ngumu. Hiyo haifikirii sasa. Sisi si watu kama hawa.

Alsa Masa,  anaaminika na wengi kuwa chimbuko akundi ya sungusungu na kile kinachojulikana kama "vikosi vya mauti" ambacho kimeibuka Davao chini ya amri ya Mwenyezi Mungu: Mara nyingi wahanga hao walikuwa ni walevi, wapinzani na watuhumiwa wa makosa ya jinai, ikiwa ni pamoja na watumiaji wa madawa ya kulevya na wauzaji wa madawa ya kulevya. Uchunguzi wa zaidi ya 1,000 ya mauaji haya ya Davao na kutoonekana kwa tukio la Umoja wa Mataifa lilimuhusisha Averte. Katika kikao cha Seneti cha mwaka 2016 kuhusu mauaji hayo, wanafuzi wa polisi walielezea namna "kikosi cha vifo cha Davao" kilivyopanda silaha na madawa ya kulevya kwa wahanga ili kuwapanga. Hata hivyo, mkutano huo ulihudhuriwa na viongozi mbalimbali wa dini, dini, dini, dini na dini. Lakini mwaka 2018 alisema: "Dhambi yangu pekee ni mauaji yakiholela".

Kupungua kwa nafasi ya kidemokrasia

Kwa upande wake, Katibu Mkuu wa Wizara ya Ujenzi, Uchukuzi na Mawasiliano (Sekta ya Ujenzi), Dkt. Ni alifanya "kazi nzuri" kusimamia uchumi, kwa mujibu wa Aprili Tan, mkuu wa kitengo cha fedha cha COL mjini Manila.

"Aliwaruhusu wateknolojia wake kufanya kazi yao. Mfumo wa kodi ulifanywa upya. Hatua nyingi zilipitishwa ambazo ziliimarisha motisha ya kufanya biashara hapa ".

Mawaziri wa serikali pia walipongeza jinsi alivyoshughulikia mkataba wa amani ambao ulitoa uhuru mkubwa wa kisiasa kwa mamilioni ya Wafungwa wa Kiislamu katika kisiwa cha kusini mwa Mindanao kubadilishana silaha kwa kufumua silaha.

Pia amepiga marufuku uvutaji sigara hadharani na kuahidi elimu bure ya chuo na huduma bora za afya, lakini ni mapema mno kupima ufanisi wa mipango hiyo.

Moja ya ahadi zake kubwa, kupunguza rushwa, ni pamoja na kuanzisha helkeno ambapo watu wanaweza kutoa taarifa za rushwa. Lakini mwaka 2021, serikali yake ilikabiliwa na tuhuma za rushwa dhidi ya mikataba ya dola milioni moja iliyotolewa kwa mtoa huduma za afya.

Mkutano huo uliandaliwa kwa kuzuia baraza lake la mawaziri kutohudhuria vikao vya seneti vinavyochunguza suala hilo, na hapakuwa na hatua zozote za kisheria baadaye, hali iliyowafanya wakosoaji kusema kwamba hali ya kutokuwa na umoja kwa matajiri na wenye nguvu inaendelea nchini Ufilipino.

Mauaji mengine ya urais wa jitu yamekuwa ni uhuru wa kujieleza.

Viongozi wa upinzani wamefungwa gerezani na wakosoaji wao wameshambuliwa, ikiwa ni pamoja na Baba Villanueva, kasisi wa Kanisa Katoliki aliyekuwa akimwombea mume wa Gemma, Patricio, na ambaye anatuhumiwa kwa uchochezi.

Vyombo vya habari pia vimekandamizwa: Maria Ressa, mshindi wa Tuzo ya Nobeli na mwanzilishi mwenza wa tovuti ya habari ya Cypler, amekutwa na hatia ya kashfa ya mtandao.

Hata hivyo amekanusha mashtaka hayo na amekata rufaa kupinga hukumu hiyo. Wengi wanaamini kuwa tuhuma dhidi yake zimechochewa kisiasa kwa sababu ya kubweteka kwa video ya video ya video hiyo kutoka kwenye sera za Duerte.

Bw Duterte huenda si wa nasaba ya kisiasa lakini bila shaka ameanza moja - anaondoka ofisini huku bintiye Sara Duterte-Carpio akichukua nafasi ya makamu wa rais.

Alishinda kwa kishindo na anaweza kujiandaa kwa uchaguzi wa urais mwaka wa 2028. Wafuasi wa Bw Duterte wanasisitiza rekodi yake ni ya kupongezwa: ''Bw Duterte ameacha historia nyingi, itakuchukua siku kadhaa kuzihesabu, ''msemaji wake wa zamani Salvador'', o alisema.

Alitupilia mbali uchunguzi wa Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu wa Kivita kuhusu mauaji hayo, akisema ''ni makundi ya madawa ya kulevya ambayo yamekuwa yakiuana''.