कोट्यवधींचा दरोडा टाकणाऱ्या 12 जणांचे गूढ मृत्यू, 40 वर्षं झाले 1 रुपयाही सापडला नाही

10 डिसेंबर 1978 च्या त्या रणरणत्या उन्हात न्यूयॉर्कच्या जॉन एफ. केनेडी विमानतळाबाहेर चोरीची काळी फोर्ड व्हॅन उभी होती.

या व्हॅनमध्ये काही मुखवटाधारी लोक बसले होते. दुपारचे सव्वा तीन वाजले असतील, या लोकांना एक सिग्नल मिळाला.

सिग्नल मिळताच हे मुखवटाधारी लोक हातात शस्त्र घेऊन डिलिव्हरी गेटमधून लुफ्थांसा एअरलाइन्स टर्मिनलमध्ये घुसले. जवळपास 64 मिनिटांनंतर ते बाहेर आले तेव्हा त्यांच्याकडे 5 मिलियन डॉलरची रोकड आणि 1 मिलियनचं सोनं होतं. हे सगळं व्हॅन मध्ये भरून त्यांनी तिथून धूम ठोकली.

11 डिसेंबर 1978 चा सूर्योदय व्हायचाच होता, पण अमेरिकन अधिकाऱ्यांची धावपळ उडाली होती. जी चोरी झाली होती ती अमेरिकन इतिहासातील सर्वांत मोठी चोरी होती. आजच्या किंमतीनुसार, या दरोड्यात 2.8 बिलियन डॉलर लुटले होते.

केटी सेरेना यांनी या घटनेवर संशोधन केलं आहे. त्या म्हणतात, 1970 च्या दशकात न्यूयॉर्कमध्ये ज्या दरोड्यांच्या घटना घडल्या त्या आजच्या काळात घडणं शक्यच नाही.

तेव्हा न्यूयॉर्कमध्ये पाच मोठी माफिया कुटुंब होती. यात बोनानो, कोलंबो, गॅम्बिनो, जेनोव्हेसे आणि लुचेस होते. म्हणजे अमेरिकेतल्या प्रत्येक मोठ्या गुन्ह्यामागे यापैकी कोणीतरी एक असायचंच. लुफ्थांसाच्या दरोड्यामागे लुचेस कुटुंब होतं.

लुचेसचा आणि दरोड्याचा संबंध कसा काय लागला?

खरंतर लुचेस कुटुंबासाठी काम करणाऱ्या जेम्स बर्कने दरोड्याची योजना आखली होती.

निकोलस प्लेज त्यांच्या 'वाईज गाय' या पुस्तकात लिहितात की, 'लुफ्थांसाचा मालवाहू पर्यवेक्षक असलेल्या लुई वर्नरवर 20,000 डॉलरचं कर्ज होतं. हे पैसे त्याने जुगारात घालवले होते. जेव्हा सट्टेबाज मार्टिन क्रुगमनने त्याच्याकडे पैसे मागितले तेव्हा त्याने पैसे देण्याऐवजी स्वतःचं मालवाहू टर्मिनल लुटण्याचा सल्ला त्याला दिला.'

"त्याने क्रुगमनला सांगितलं की, जर्मनीतून आलेले डॉलर्स तात्पुरते एअरलाईनच्या एअरपोर्ट व्हॉल्टमध्ये साठवले जात आहेत. त्यामुळे तू अशी माणसं गोळा कर जी हे पैसे लुटू शकतील."

क्रुगमनच्या सांगण्यावरून, गँगस्टर हेन्री हिलने त्याचा गुरू जेम्स बर्कला याची माहिती दिली.

पण जेम्स बर्क हा लुचेस या माफिया कुटुंबासाठी काम करत होता. आणि पॉल व्हेरिओ त्याचा बॉस होता.

असंही लुचेसच्या टोळीला रोख रकमेची नितांत गरज असल्याने त्यांनी दरोडा टाकला. पण यावेळी बर्कला मोठी रक्कम मिळणार होती आणि त्याने तसं मान्य करवून घेतलं होतं.

निकोलस प्लेज यांच्या माहितीनुसार, क्वीन्समधील हॉटेल रॉबर्ट लाउंजमध्ये दरोड्याची योजना आखण्यात आली. हे हॉटेल बर्कच्या मालकीचं असून तो गुन्हेगारांचा मोठा अड्डा होता.

अनेक महिन्यांपासून सुरू होतं दरोड्याचं नियोजन

अॅलन मे लिहितात की, वर्नर आणि त्याचा साथीदार ग्रुएनवाल्ड यांनी यापूर्वी 1976 मध्ये लुफ्थांसा मधून 22,000 डॉलर इतकं विदेशी चलन चोरलं होतं.

इव्हान रोमनच्या माहितीनुसार, वर्नरने बर्कला गाडी कुठे पार्क करायची, नेमकं कोणत्या वेळी आतमध्ये यायचं, किती वेळ थांबायचं याची इत्यंभूत माहिती दिली होती.

त्यामुळे बर्कचं काम सोपं झालं. तरीही त्याने अनेक महिने वर्नर, क्रुगमन, विमानतळ आणि सुरक्षा कार्याशी परिचित असलेल्या इतर सहकाऱ्यांसोबत नियोजन सुरू ठेवलं.

बर्कने गॅम्बिनो कुटुंबातील पाओलो ले कॅस्ट्री यांच्यासह लुचेस कुटुंबातील टॉमी डिसिमोन, अँजेलो सेप, लुईस कॅफोरा, जो सिविटेलो सीनियर, टोनी रॉड्रिग्ज, जोसेफ एम. कोस्टा, जो मॅनरी आणि रॉबर्ट मॅकमोहन यांची निवड केली.

कार चालवण्यासाठी बर्कने आपला मुलगा फ्रँक आणि त्याचा पार्टनर पार्नेलची निवड केली.

टॉमी डिसिमोन, अँजेलो सेप, लुईस कॅफोरा, जो सिविटेलो, टोनी रॉड्रिग्ज, जोसेफ एम. कोस्टा, जो मॅनरी, रॉबर्ट मॅकमोहन आणि ली कॅस्ट्री हे चोरीला गेलेल्या फोर्ड इकोनोलिन व्हॅन मधून येऊन स्वतः दरोडा घालणार होते. एडवर्ड्स व्हॅन चालवणार होता.

दरोड्याच्या वेळी टर्मिनलजवळ येताना फ्रँक बर्क आणि पोलीस आमने सामने आले. त्यामुळे त्याला विमानतळाबाहेर एका कारमध्ये थांबावं लागलं.

वॅरिओचा मुलगा पॉल याला लुचेसचा वाटा मिळणार होता. बोनान्नो कुटुंबातील व्हिन्सेंट असारो याचाही या दरोड्यात सहभाग होता. कारण लुचेस ज्या भागात दरोडा घालणार होते तो भाग माफिया असलेल्या बोनान्नो यांचा होता. त्यामुळे जेम्स बर्कला या योजनेत समन्वय ठेवणं आवश्यक होतं.

अॅलन मे सांगतात की, प्रत्येक सहभागी दरोडेखोरला त्याच्या भूमिकेनुसार 10,000 ते 50,000 डॉलर मिळणार होते.

खरंतर दरोड्याची रक्कम दोन लाख डॉलर ठरवून त्यात वाटणी केली जाणार होती, पण मूळ दरोड्याची रक्कम याच्या तिप्पट होती. कारण वर्नरला दरोड्याच्या रकमेपैकी 10 टक्के रक्कम मिळणार होती.

सूचना आणि कृती

न्यायालयीन कागदपत्रांनुसार, 9 डिसेंबर रोजी रोख रकमेची मोठी शिपमेंट टर्मिनलवर आल्याची माहिती वर्नरने सर्वांना दिली होती. हे पैसे आठवड्याच्या शेवटी कार्गो स्टोरेजमध्ये ठेवण्यात येणार होते.

त्यामुळे ठरल्याप्रमाणे 10 ते 11 डिसेंबरच्या रात्री व्हॅन लुफ्थांसा टर्मिनलच्या बाहेर उभी होती.

दुपारी 3 वाजून 12 मिनिटांनी कार्गो एजंट असलेल्या केरी व्हेलनने एक संशयास्पद व्हॅन पाहिली. तो व्हॅन मध्ये काय आहे हे पाहण्यासाठी गेला असता व्हॅनमधील लोकांनी त्याच्यावर पिस्तुल रोखलं आणि त्याला व्हॅनच्या आत ओढलं. त्याचं पाकीट काढून त्याला धमकावण्यात आलं. कोणताही पर्याय शिल्लक न राहिल्याने व्हेलनने सहकार्य करण्याचं ठरवलं.

...आणि लुफ्थांसा मध्ये दरोड्याची सुरुवात झाली

वर्नरने दिलेली चावी घेऊन ते लोक इमारतीत घुसले. त्यांनी इतर लोकांना घाबरवण्यसाठी रक्ताने माखलेल्या आणि पट्टीने बांधलेल्या व्हेलनला समोर केलं. अशा पद्धतीने त्यांनी उर्वरित कर्मचार्‍यांना एका खोलीत नेऊन बंद केलं.

लुचेसच्या एका सदस्याने वरिष्ठ मालवाहू एजंट रुडी एलरिचला कोणत्या तरी बहाण्याने बोलावण्याचे आदेश दिले. वर्नरच्या म्हणण्यानुसार, एलरिचकडे तिजोरी उघडण्याचा एक कोड होता.

वर्नरने आधीच स्पष्ट केलं होतं की, दुसरा दरवाजा उघडण्याआधी पहिला दरवाजा उघडणं आवश्यक आहे. पण पहिला दरवाजा दुसरा दरवाजा उघडण्याआधी बंद करणं आवश्यक होतं.

एखादी बारीकशी चूक सुरक्षा यंत्रणांना सक्रिय करू शकते. बंदर प्राधिकरण पोलीस 90 सेकंदांपेक्षा कमी वेळात विमानतळ बंद करू शकत होते.

अॅलन मे यांनी लिहिलंय की, 'एलरिचला दरवाजा उघडण्यास भाग पाडण्यात आलं तेव्हा त्याला याचं आश्चर्य वाटलं की, या मुखवटाधाऱ्यांना या प्रणालीचं इतकं विस्तृत ज्ञान कसं असू शकतं");