Hiliaeth gan Gymry Cymraeg 'mewn bywyd bob dydd'

Rhybudd: Mae'r erthygl yma yn cynnwys iaith sarhaus a hiliol allai beri gofid i rai

Mae teulu hil gymysg o Wynedd wedi dweud fod angen i Gymry Cymraeg fynd i'r afael â hiliaeth gan ddweud fod unrhyw fath yn gwbl annerbyniol.

Daw sylwadau Medwen Edwards a'i phartner Lamin Touray wedi i Newyddion S4C ddarlledu stori cyfaill o Ynys Môn a gafodd ei gam-drin yn hiliol, yn Gymraeg, mewn clwb nos ym Mangor.

Wrth rannu'u profiadau hwythau gyda'r rhaglen, mae'r cwpl - sy'n byw ym Methesda - yn annog pobl i herio pob ymddygiad hiliol.

Mae'r Aelod lleol o'r Senedd, Sian Gwenllian yn cydnabod bod 'na agweddau hiliol o fewn cymunedau Cymraeg, gan ddweud bod angen "treblu ymdrechion" i gael gwared ar hiliaeth "unwaith ag am byth".

Mae Medwen, 43, a Lamin yn byw ym Methesda efo'u plant, Leo, tair, Koby, dwy ac Aminata sy'n naw wythnos oed a thri o blant Medwen o berthynas flaenorol.

Mae ganddi naw o blant i gyd, gyda'r tri hynaf wedi gadael y nyth.

Symudodd Lamin i Gymru o Gambia yn 2007 i astudio cyfrifiadureg ym Mhrifysgol Bangor, ac mae'n gweithio fel dadansoddwr data i Fwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr.

Syrthiodd y ddau mewn cariad yn syth, meddai Medwen, ar ôl cyfarfod mewn campfa leol yn 2017.

"Rydw i'n lwcus iawn o gael o yn fy mywyd i, ac y plant hefyd," meddai â gwên anferth. "Mae o mor garedig a chariadus tuag atom ni gyd."

A hithau wedi ei magu yn Nyffryn Ogwen, dywed Medwen mai prin ydy'r achosion o hiliaeth ar y cyfan, ond fod ei theulu wedi profi meicro-gasineb hiliol nifer o weithiau.

Mae pobl yn aml yn gwneud sylwadau heb falais bwriadol, ond maen nhw'n tristáu Medwen, sy'n dadlau bod dim lle o gwbl i unrhyw fath o hiliaeth mewn cymdeithas, ddim hyd yn oed fel "jôc".

"Dan ni dal i ga'l comments hyd yn oed rŵan - [mae] rhai pobl dal i fyw yn y 50s," meddai. "Dim ond ambell slight remarks 'da ni'n cael... ond fel arall mae pawb yma yn lyfli efo fo."

Mae Lamin a Medwen yn annog pobl i herio unrhyw ymddygiad hiliol, boed gan aelodau o'r teulu, ffrindiau neu ddieithriaid.

Dywed Medwen nad ydy "deud 'dach chi yn anti-racist yn ddigon' - ma' 'isho dangos o hefyd".

Os ydy pobl yn clywed sylwadau hiliol ar y stryd, dywed Medwen fod angen iddyn nhw godi llais "yn bendant, 100%" neu mae'n bosib i'r sawl a'u dywedodd feddwl eu bod yn dderbyniol gan ddweud pethau "gwaeth" maes o law.

"Dwi'n teimlo mor gryf am hiliaeth, faswn i ddim yn meddwl ddwywaith cyn confrontio unrhyw berson sy'n deud rhywbeth, dim otch lle y bysan nhw."

Mae cyfeiriadau hiliol at ei phlant, meddai, yn brifo i'r byw. Mae pobl wedi awgrymu wrthi "dydi dy blant di methu caru ei gilydd am bo' nhw wahanol lliw i'w gilydd".

Ar ôl geni ail blentyn y cwpl, fe ofynnodd ambell un ym Methesda iddi: "Be' maen nhw'n fyta gen ti, bananas">